O valor engadido do novo deseño das políticas activas de emprego, é a definición e configuración de determinados servizos garantidos en favor de persoas e das pequenas e medianas empresas. Ademais de prever o seu financiamento estable e flexible e o establecemento dunha rede público-privada para asegurar a súa implementación, co obxecto de reforzar o estado do benestar. Este é o contido que desenvolve este artigo.

The added value of the new designo of active employment policies is the definicion and configuration of certain guaranteed services in favor of peopele and small and medium-sized businesses. In addition, to proviede for its stable and flexible financing and the establishment o a public-private network to ensure its implemntatation, with the aim of strengthening the welfare state. This is the content trat this article develops.

Desde finais do II Guerra Mundial, configurouse o estado do benestar en Europa, ao redor dos alicerces da existencia dunha sanidade, unha educación e uns dereitos sociais asegurados polos poderes públicos.

Digo que, en Europa, porque a nivel mundial o 50 % das 6 . 000 millóns de persoas traballadoras que hai, son informais. É dicir, que están a traballar, pero non figuran en ningún rexistro nin cotizan e a existencia deste dato debe reforzar a importancia de preservar o noso modelo e estendelo.

E atopámonos nesta terceira década do século XXI, que está a comportar un cambio de era, na que todos estes alicerces deben reforzarse para responder á nova realidade da sociedade tras o COVID- 19 e aos retos demográfico, climático e dixital.

Ademais, debemos apostar por incorporar outro alicerce que reforce o estado do benestar e é a reforma e reconfiguración das políticas activas de emprego que en España se está materializando.

Se unha persoa ten dereito a que aténdalle persoal profesional sanitario ou a recibir educación que lla transmita persoal profesional docente, igualmente, unha persoa ten que ter dereito a ser atendida polo persoal técnico orientador de emprego e unha empresa, a recibir tamén esa atención especializada. Así se completa o círculo dos servizos garantidos no estado do benestar. 
 

Tras a declaración pola Organización Mundial da Saúde da pandemia internacional provocada pola COVID- 19 , o 11 de marzo, os Estados membros da Unión Europea adoptaron con rapidez medidas coordinadas de emerxencia para protexer a saúde da cidadanía e evitar o colapso da economía.

O Consello Europeo de de 21 xullo de , 2020 acordou un paquete de medidas de gran alcance que aununar o marco financeiro plurianual (MFP) para 2021 - 2027 , e a posta en marcha dun Instrumento Europeo de Recuperación (“Next Generation  EU”), cuxo elemento central é o Mecanismo de Recuperación e Resiliencia. Á súa vez, o Goberno de España aprobou o Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia por Acordo de Consello de Ministros de de 27 abril, e de conformidade co establecido pola Decisión de Execución do Consello relativa á aprobación da avaliación do plan de recuperación e resiliencia de España (Council Implementing Decision-CID), de de 13 xullo de .. 2021

A diferenza co que ocorrera unha década atrás cando desde a Comisión Europea decidiuse tomar medias de restrición orzamentaria que tanto prexuízo provocaron ás políticas públicas e ás persoas, nesta ocasión optouse por dispor de políticas expansivas en favor das reformas políticas estruturais e das persoas.
 

Froito deste Plan e dos compromisos de reformas acordados, o 7 de decembro de , 2021 publicouse o Real Decreto 1069 / 2021 , de de 4 decembro polo que se aproba a Estratexia Española de Apoio Activo ao Emprego 2021 - 2024 . A aprobación desta Estratexia respondía a unha actuación considerada en Refórmaa 5 “Modernización de políticas activas de emprego”, incluída no Compoñente 23 “Novas políticas públicas para un mercado de traballo dinámico, resiliente e inclusivo”, encadrado na área política VIII “Nova economía dos coidados e políticas de emprego” do Plan de Recuperación, transformación e Resiliencia, fito número 334 . 

Esta Estratexia, que foi desenvolvida e apoiada por todos os servizos públicos de emprego autonómicos, coordinados polo Servizo Público de Emprego Estatal, puña os raíles para iniciar unha reforma estrutural das políticas activas de emprego.  
Este Real Decreto introduciu unha visión estratéxica nova, cuns obxectivos centrados nas persoas e nas empresas, fundamentalmente nas pequenas, en coherencia coa transformación produtiva, orientada cara a resultados, impulsando a mellora das capacidades dos Servizos Públicos de Emprego e mellorando a gobernación e cohesión do Sistema Nacional de Emprego.

A configuración e acordo ao redor da Estratexia, serviu para que un pouco máis dun ano despois, aprobásese a Lei 3 / 2023 de de 28 febreiro, de Emprego (BOE 1 de marzo), unha norma que establece o marco de ordenación da política de emprego, que integra tanto as políticas activas de emprego como as políticas de protección por desemprego.
Substituíu a unha lei que estivo vixente vinte anos, a lei 56 / 2003 (a norma do 2015 , era un Texto Refundido, coa columna vertebrar daquel texto do 2003 ), e persegue que as estruturas, recursos, servizos e programas respondan á realidade do mundo laboral no que nos atopamos neste cambio de era.

Con ela dáse cumprimento ao fito CID número 335 do Plan de Recuperación Transformación e Resiliencia. É unha das 102 reformas que están acordadas coa Comisión Europea, no marco do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia. 102 reformas e a do Emprego é unha delas. Por tanto, está entre ese conxunto de normas que están a construír a armazón xurídica do novo estado do benestar no noso país juntamente coa reforma laboral, a reforma das pensións, a reforma da función pública e outras moitas. Tamén da reforma do nivel asistencial da protección por desemprego, que verá a luz, tras someterse ao diálogo social e á tramitación parlamentaria, nos próximos meses. 

Unha reforma que, a partir da Estratexia Española de Apoio Activo ao Emprego, contou co impulso do Ministerio de Traballo e Economía Social, e dentro do Sistema Nacional de Emprego, co SEPE e os servizos públicos de emprego autonómicos e contando, fundamentalmente, coas achegas dos Interlocutores Sociais e da Economía Social e tamén doutras entidades relacionadas co emprego.

Cun fin pedagóxico, a norma dedica o artigo 3 a establecer os conceptos básicos relacionados coa propia lei. Non é normal realizar esta concreción nunha lei, pero nesta ocasión estimouse que era necesario para asegurar o éxito na comprensión da mesma. Conceptos como empregabilidade, en liña co que establece a OIT sobre a mesma, ou a intermediación laboral que a termina configurando como un servizo no que se asegure que non é soamente froito dunha casación de ofertas e demandas realizadas por algunha ferramenta tecnolóxica con maior ou menor fortuna, ou a colocación adecuada, que a termina definindo se non hai máis remedio como aquela que sexa convida no acordo de actividade. E algúns outros conceptos máis.

Particularmente hai que destacar o concepto de “acordo de actividade”,que é a plasmación da conformidade documentada, dos dereitos e obrigas entre a persoa demandante dos servizos públicos de emprego e o correspondente Servizo Público de Emprego para incrementar a súa empregabilidade.

O“acordo de actividade”debe ser o documento en torno ao que se asenta o elemento inspirador da reforma, que é o do enfoque centrado nas persoas, a través de procesos de apoio e acompañamento ao longo de toda a vida laboral, tomando como referencia o “dereito ao apoio activo para o emprego” que prevé o Alicerce Europeo de Dereitos Sociais, asinado polo Consello, o Parlamento Europeo e a Comisión Europea o 17 de novembro de .. 2017

Agora co Acordo, quérese reforzar esa idea de que hai un contrato entre dous partes e que ambas teñen que cumprir.Por unha banda, a persoa orientadora que polo servizo de emprego correspondente, propoña o servizo ou servizos que posibilite unha mellora da empregabilidade da persoa demandante de servizos que ao tempo, como unha das dúas partes do acordo, comprométase a realizar e participar no itinerario deseñado e servizos propostos. Descansa na confianza mutua e no dereito a garantir uns determinados servizos, como establece a Lei.
 

Estes servizos garantidos regulados no Título IV da lei están directamente ligados á mellora e innovación no corazón da política de emprego. Os seus elementos inspiradores están centrados no enfoque en favor das persoas e das empresas.

Ese acompañamento profesional ao longo de toda a vida laboral, que precisan as persoas traballadoras, xa estean ocupadas ou en desemprego e tamén á pequena e mediana empresa. Uns servizos garantidos que están ben definidos e co financiamento asegurado, polo que se converten en auténticos dereitos subxectivos, como xa declarase o eminente xurista administrativista, Eduardo García de Enterría.

O dez servizos garantidos ás persoas son:

1 º. A elaboración dun perfil individualizado de usuario que permita a avaliación da persoa demandante dos servizos de emprego, co soporte de evidencias estatísticas para a mellora da súa empregabilidade, e que facilite o ulterior deseño dun itinerario personalizado formativo ou de procura activa de emprego ou emprendimiento adecuado.

2 º. A tutorización individual, e asesoramento continuado e atención personalizada, presencial ou non, durante as transicións laborais, ben entre educación e emprego ou entre situacións de emprego e desemprego.

3 º. O itinerario adecuado ao seu perfil, que esixirá a formalización dun acordo de actividade subscrito entre o servizo público de emprego e a persoa usuaria.

4 º. A formación, que permita a adquisición efectiva ou o incremento sensible de competencias que redunden nunha maior capacidade de inserción laboral.

5 º. Asesoramento para o autoemprego e o emprendimiento con garantías, con apoio integral e acompañamento á activación de proxectos viables.

6 º. Intermediación laboral eficiente, que facilite ofertas de emprego adecuadas.

7 º. Unha canle presencial ou dixital alternativo, de recepción dos servizos e a recibir unha orientación e atención presencial ou non. 

8 º. Acceso a traballos en todo o territorio do Estado nas mesmas condicións.

9 º. Procura da protección social precisa que permita o mantemento dun nivel de vida digno durante o proceso de procura de ocupación.

10 ª. O expediente laboral personalizado único, que estará integrado entre outros, polo perfil individualizados, o itinerario, o acordo de actividade, as actividades desenvolvidas en cumprimento do mesmo, a tutorización, ofertas de emprego ofrecidas, etc.

Ligado aos anteriores servizos garantidos, a Lei regula os compromisos das persoas que os demanden, como colaborar na elaboración de perfil, desenvolver as actividades propostas para a mellora da empregabilidade, participar nas accións formativas ou aceptar as colocacións adecuadas.

É a primeira vez que nunha norma, establécense servizos garantidos ás empresas, pensando fundamentalmente, no tecido empresarial máis estendido que hai neste país, que son as pequenas e medianas empresas.

Pola importancia que ten coñecer ben a radiografía deste tecido empresarial e a partir dos datos do Ministerio de Industria e Turismo, paso a describir a situación cuantitativa.

O número total de empresas pequenas e medianas, que son aquelas que teñen menos de asalariados 250 ascende a . 2 917 . 389 , sendo a cifra de grandes empresas ( 250 ou máis asalariados) de . 5 531 , o que supón un total de empresas en España de . 2 922 . 920 ,

De esta cantidad de empresas, 273 . 133 son del sector de la agricultura, 335 . 164 del sector de la construcción, 168 . 811 del sector de industria y del sector de servicios 2 . 145 . 812 empresas.

O número de pemes con asalariados en xaneiro de é 2024 1 de . 313 . 796 , que, xunto coas 5 . 531 grandes empresas dan un resultado total de . 1 319 . 327 empresas con asalariados.
Por outra banda, as pemes con asalariados deron emprego en xaneiro a . 9 327 . 126 persoas, e as grandes empresas a . 6 535 . 537 persoas. En total, as empresas con asalariados deron emprego a . 15 862 . 663 asalariados.

Desagregación por tamaño de empresa:
-    As pemes sen asalariados son 1 . 603 . 593 , o que supón o 9 , 18 % do emprego creado.
-    Microempresas cun asalariado a nove son 1 . 121 . 675 , con . 3 410 , 232 persoas traballadoras, o que supón un 19 , 52 % do emprego creado.
-    Pequenas con 10 49 a asalariados, 165 . 643 empresas, con . 3 263 . 346 persoas traballadoras, o que supón un 18 , 68 % do emprego creado.
-    Medianas, de 50 249 a asalariados, 26 . 478 empresas, con . 2 653 . 548 persoas traballadoras, o que supón un 15 , 19 % do emprego creado.
-    Grandes empresas, de ou 250 mais asalariados, son 5 . 531 , con . 6 535 . 537 persoas traballadoras, o que supón un 37 , 42 % do emprego creado.

Antes esta radiografía, queda claro que é esencial poder responder con determinados servizos garantidos e deberíanse centrar, fundamentalmente, nas microempresas e ás pequenas empresas.

Estes servizos garantidos a persoas, empresas e demais entidades empregadoras, son:

1 º. Xestión das ofertas de emprego presentadas aos servizos públicos de emprego.

2 º. Información e asesoramento sobre a contratación e as medidas de apoio á mesma.

3 º. Identificación das necesidades das persoas, tanto no que se refire a postos vacantes como a perfís profesionais requiridos que facilite unha adecuada planificación formativa.

4 º. Información e apoio sobre os procesos de comunicación das contratacións e os trámites legais complementarios.

5 º. Apoio nos procesos de recolocación nos supostos previstos legalmente.

6 º. Información e asesoramento sobre a difusión de ofertas no ámbito da Unión Europea a través da Rede EURES.

Do mesmo xeito que con respecto aos servizos garantidos para as persoas, tamén neste ámbito existen compromisos, como colaborar cos servizos públicos de emprego na planificación das actividades formativas, comunicar as postos vacantes cos que conten e colaborar coa mellora da empregabilidade das persoas traballadoras. 

Na arquitectura da xestión das políticas activas de emprego, ademais da esencial competencia que teñen os servizos públicos de emprego autonómicos, temos que contar con outras estruturas territoriais e sociais que deben apoiar a implementación dos servizos garantidos e para iso, hai que impulsar instrumentos de colaboración público-pública e público-privada.

Resalto:

1 º. As entidades locais, no ámbito do reforzo da dimensión local do emprego que destaca a Lei de Emprego. Son moitas as entidades locais que, aínda que non sexan da súa competencia, si son da súa incumbencia e han desenvolvidos unidades especializadas que executan políticas activas de emprego co bisturí da proximidade e inmediatez que comporta estar apegadas ao territorio. Nalgunhas comunidades autónomas, como en , Cataluña avanzaron na regulación comarcal das competencias de emprego.

2 º. As entidades sen ánimo de lucro do terceiro sector. Son moitas este tipo de entidades que traballan no ámbito do emprego desde hai décadas e acumulan unha experiencia moi valiosa. Atenden a persoas de colectivos especialmente vulnerables e fano cun persoal orientador especialmente cualificado. As Fundacións do ONCE, o Secretariado Xitano, Tomiño, a Cruz Vermella ou Cáritas, son un bo exemplo diso e xa son moitos os proxectos que veñen executando.

3 º. As universidades tamén teñen equipos de orientación cos que hai que contar para que sentan pertencentes á rede de orientación laboral deste país. O ámbito de actuación da Universidade e sobre todo tras a última Lei Orgánica que reforma o Sistema Universitario, amplía a súa actuación tamén ao alumnado ligado á formación profesional e formación no traballo que tamén se impartirá nas universidades.

4 º. É fundamental tamén a incorporación definitiva neste país ás empresas privadas especializadas na orientación laboral e en facilitar os procesos de recolocación. Os protocolos de traballo e o persoal orientador destas empresas, teñen que formar parte da rede de orientación laboral, ocupando os espazos que xa ocupan e que deben ampliar, a partir da configuración que se acorde en cada un dos ámbitos territoriais respectivos, sabendo que desde o sector privado cos instrumentos xurídicos adecuados, poden responder con garantías de calidade e celeridade.

Así, para o reforzo e extensión dos servizos garantidos de emprego dos que este país se dotou, toda esta rede é tamén un alicerce.

Na parte da armazón operativa da política de emprego, tamén se mellorou e innovado en materia de financiamento, convertendo a plurianual na regra xeral, para que haxa políticas activas de emprego os 365 días do ano, sabendo que ademais, calculouse o custo unitario dos servizos garantidos, para que partindo de coñecer este dato, asegúrese o seu financiamento a través dos Orzamentos do Estado.

Tamén se mellorou a avaliación das políticas de emprego para que podamos contar cos datos de calidade que se precisan na toma de decisións, para continuar, mellorar ou substituír case en tempo real, o que son boas prácticas ou o que nun momento dado, non estea a dar os resultados esperados. 

Xa se realizaron tres avaliacións, a dos plans de emprego anuais do 2021 e 2022 e a intermedia da Estratexia Española de Apoio Activo ao Emprego, e no tres extraéronse algunhas conclusións que aínda que podían intuírse, agora témolas contrastadas cientificamente, como que as persoas que recibe determinados servizos de emprego, aumenta exponencialmente as súas posibilidades de inserción ou que as persoas que están a recibir unha prestación por desemprego, teñen un impacto máis positivo cando reciben servizos de emprego que as persoas en desemprego que non cobran prestación.

Igualmente, que investir en políticas activas de emprego é rendible para o PIB, revertendo no mesmo 1 , 50 euros por cada euro que se orza en políticas activas de emprego. 

A incorporación da perspectiva de xénero de forma transversal en toda a política de emprego, é outra das innovacións que non podía esperar, e desde o 2023 ano , no marco do Plan Anual de Fomento do Emprego Digno, apróbase un Plan para a implementación da perspectiva de xénero cos indicadores correspondentes.

Sabiamos ata agora, cuantitativamente, cantas mulleres recibían ou participaban en determinados programas ou servizos, pero descoñeciamos en moitos casos os efectos cualitativos. Tanto o diagnóstico da situación da implementación da perspectiva de xénero en cada un dos servizos públicos de emprego autonómicos e no estatal, máis o protocolo de actuación con máis de medidas 100 que poden seleccionarse para o seu desenvolvemento como a ferramenta tecnolóxica para realizar o seguimento, son un valor engadido que nos dará mellor información e resultado ao pór os servizos garantidos de emprego ao servizo da cidadanía.

E a Axencia Española de Emprego, como columna vertebral da gobernación e coordinación da política de emprego que posibilitará incorporar a flexibilidade e modernidade na xestión administrativa que comporta a figura da Axencia, o que levado á xestión financeira, orzamentaria e de persoal, permitiranos responder con máis axilidade aos retos que temos. 

Nos 80 anos do pasado século, nas exposicións de motivos das normas que empezaron a regular unha resposta integral ao desemprego, que posibilitase manter unha renda ata que se volvese a atopar emprego, xa se incidía na necesidade de coordinar a protección coas políticas activas de emprego. Polo alto nivel de desemprego medio que mantivo este país e pola falta de mantemento de investimento en políticas activas de emprego, este obxectivo non terminou de dar os resultados esperados.

Coa reforma estrutural das políticas activas de emprego, incorporando os servizos garantidos e coa vontade política de manter un nivel de financiamento suficiente, en breve contaremos cunha reforma do nivel asistencial da protección por desemprego, que incorporará o servizo garantido do itinerario adecuado ao seu perfil, tras a formalización dun acordo de actividade subscrito entre o servizo público de emprego e a persoa beneficiaria do subsidio por desemprego. 

Ademais incorporaranse distintas fórmulas de compatibilidade do subsidio por desemprego co inicio dunha relación laboral, que permitirán transitar en mellores condicións desde o desemprego ao emprego.

O máis importante, o factor humano. Onde nos xogamos gran parte do éxito desta importante reforma coa implementación dos servizos garantidos, é en seguir contando e reforzando, unha rede de persoas profesionais da orientación laboral, no amplo sentido que queremos darlle de responder o acompañamento personalizado a persoas e empresas, unha rede de profesionais, que deben pasar pola incorporación nas relacións de postos de traballo dos servizos públicos de emprego, tanto do estatal, como das autonómicas, unha rede que se debe aliñar co persoal profesional orientador que presenta os seus servizos nas Universidades, nas Entidades locais, nas entidades do terceiro sector e, por suposto, no ámbito da colaboración público/privada.

Estamos a traballar na configuración dun perfil profesional do persoal orientador, que prestando o seu traballo en calquera ámbito, público ou privado, teña un marco de competencias profesionais visibles, avaliables e acreditables homoxéneas. 

En toda a gobernación deste factor humando, está a ter unha especial importancia o traballo realizado pola rede do vinte Centros de Orientación, Emprendimiento,

Acompañamento e Innovación financiados cos fondos o Plan de Recuperación e que están configurados como o lugar de encontro físico e virtual de toda a rede de orientación. Un por cada unha das 17 CCAA, máis outros dous nas Cidades Autónomas de Ceuta e Melilla e outro estatal.

Se hai un servizo garantido con especial transcendencia é o da formación e recentemente tivemos un espazo de reflexión sobre este ámbito, no marco da pasada presidencia española do Consello da Unión Europea e da declaración do Ano Europeo das Competencias, que se celebrou nos Barcelona días 19 e 20 de outubro, celebrando unha conferencia baixo o título: “O Alicerce Europeo dos Dereitos Sociais e as novas políticas activas de emprego”. As conclusións da mesma, son o resultado práctico da transformación da política de emprego que estamos a levar a cabo no noso país.

Está acreditado que a formación impacta directamente no tres transicións nas que nos atopamos: a demográfica, a ecolóxica e a dixital. Estas transicións serán xustas se se incorpora a Ética como forma de impulsar o respecto humano e aquí a formación volve ter un papel preponderante. 

Factores que impactan nestas transicións: 

1 º. Científicamente sabemos que en Europa iniciamos un invierno demográfico en el que por edad, perderemos hasta el 2050 a 80 millones de personas en edad de trabajar y el África subsahariana ganará 800 millones. Acertar de forma generosa y sin prejuicios en la ordenación de los flujos migratorios, será lo que permitirá incorporar a personas inmigrantes debidamente formadas, en el mercado de trabajo europeo y sostener nuestros estados del bienestar. Cuando hablamos de la necesidad de adquirir talento, no pensemos en que viene en contenedores que van y vienen al socaire de necesidades puntuales. El talento llega unido a las personas que precisan de su integración en la comunidad.

2 º. Igualmente en moitos sectores, temos que ser capaces de incorporar á muller ao traballo. No transporte e na construción soamente hai un 15 % de mulleres traballando e no sector tecnolóxico soamente un 30 %. De novo a formación en competencias profesionais e sobre todo persoais, adquiren unha especial relevancia para responder o reto da incorporación da muller nestes sectores. 

3 º. Hai que continuar na senda da certificación das competencias. Temos a demasiadas persoas con competencias sen a acreditación suficiente, o que comporta maior precariedade laboral ao non existir recoñecemento profesional e imposibilidade real de promoción profesional. Tamén para evitar brechas de produtividade, que xorden cando falta a formación ou cando esta non conta coa certificación adecuada. 

4 º. O ámbito da colaboración público privada é mellorable no noso país e aínda que no ámbito da formación, esta colaboración está máis organizada, agora da man da Lei de Emprego recentemente aprobada e o desenvolvemento dos servizos garantidos, incluído o de formación, teñen que mellorarse. Un servizo público de emprego forte, mellora directamente a posibilidade de contar coa colaboración público privada para chegar eficazmente a todos os ámbitos do mercado de traballo. 

5 º. É nos colectivos vulnerables nos que temos que centrar as políticas de emprego.

6 º. Hai que estender e visibilizar a taxonomía ESCO, como ferramenta para identificar eficazmente as competencias que está a reclamar o tecido empresarial.

7 º. Hai que avanzar na posta a disposición das persoas, da posibilidade de ir construíndo o seu itinerario formativo a través das microcredenciales.

8 º. Hai que dispor dunhas prestacións por desemprego que respondan o momento no que nos atopamos, ligándoas á formación e mellorando os espazos de compatibilidade das mesmas co traballo por conta allea e propia. Hai que exporse regular ou reformar algunhas das prestacións que temos, para dar resposta ao problema de que a obsolescencia nas competencias dunha persoa, sexa a causa principal pola que perde o emprego. 

9 º. É o diálogo social o que nos debe servir para ir avanzando en acordos axustados ás necesidades do tecido empresarial e dos intereses das persoas traballadoras. É a mellor ferramenta, que neste país, demostrou que con acordos Goberno/Interlocutores Sociais, conséguense maiores graos de desenvolvemento.

10 º. Do global ao local. A partir da mellora das políticas de emprego no marco europeo ou estatal, hai que ir avanzando e desenvolvendo a súa execución a nivel territorial, no noso caso de CCAA e a seguir danto á dimensión local do emprego o espazo suficiente, no que demostraron que con bisturí son capaces de obter moi bos resultados. 

11 º. Los servicios públicos de empleo no tienen más remedio que reforzar la red de orientación, con personal profesional incorporado a sus estructuras y complementado con el personal profesional de las entidades privadas especializadas en la orientación profesional, además de reforzarse con herramientas tecnológicas. El acompañamiento personalizado y profesionalizado a lo largo de toda la vida laboral de las personas es el derecho subjetivo que tenemos que blindar. Como decía en el inicio, igual que hay personal sanitario para curar y personal docente para enseñar, tenemos que tener a personal orientador para orientar y no solo a las personas si no también, a la pequeña y mediana empresa. Los servicios públicos de empleo tenemos que ser capaces de responder de forma rápida a la detección de necesidades y transformarlas en especialidades formativas que puedan ser impartidas inmediatamente.

12 º. Hay que aprovechar todo el conocimiento que tienen distintas entidades como las que participaron en la Conferencia: Eurofoum, ETF, OIT Cinterfor, Wapes, Cedefop y OCDE. 

Non hai unha dicotomía entre a liberdade e a igualdade, se non que esta última é o corazón a primeira e un dos instrumentos máis poderosos que temos para avanzar en igualdade é a formación, é a cualificación e recualificación, para incorporar ou actualizar as competencias nas persoas que ao tempo vailles a permitir incorporarse ou manterse no mercado de traballo. Así, hai que pór a formación e o resto dos servizos garantidos no ámbito das políticas activas de emprego ao servizo do mantemento do estado do benestar, do reforzo das clases medias que foron as que en Europa mantiveron as democracias lonxe de movementos populistas que aproveitan o descontento das persoas que se van vendo excluídas na sociedade para avanzar nas súas posicións discriminatorias e excluíntes do outro. 

No novo contrato social que se debe xestar en Europa, que a formación e o resto de servizos garantidos de emprego cheguen a todas as persoas e durante toda a súa vida é outro dos alicerces do estado do benestar.